آیا قربانی کردن برای هر انسان واجب است یا مستحب ؟
قربانی کردن برای هر فرد واجب است یا مستحب؟
برگزار کردن مراسم قربانی در این عید بر همه واجب نیست و تنها بر زائران کعبه در مراسم حج واجب است.
قربانی کردن از مناسبات حج است که حیواناتی مانند گوسفند و شترو گاو را به نیت خدا در روز عید قربان ذبح میکنند. این کار بر کسانی که در حج تمتع و در سرزمین منا باشند واجب و بر دیگران مستحب موکد است
برای قربانی در حج فقط میتوان شتر یا گاو یا گوسفند قربانی نمود. این قربانی باید شرایطی داشته باشد که عبارتند از
:
قربانىاگر شتر است باید سن آن کمتر از پنج سال نباشد و داخل در شش سال شده باشد و اگر گاو یا بُز است بنابر احتیاط کمتر از دو سال نباشد و داخل در سه سال شده باشد و در گوسفند غیر از بُز باید هفت ماهش تمام و داخل در هشت ماه شده باشد و کمتر از آن کافى نیست.
نباید بیمار باشد.
باید خیلى پیر نباشد.
ناقص نباشد. بنابراین حیوانى که یک چشم یا دو چشم او کور باشد یا لنگ یا گوشبریده باشد و یا دمبریده باشد کافى نیست و همینطور حیوانى که شاخ داخل او شکسته باشد و امّا اگر شاخ خارجى اش (که شاخ سخت یا سیاهى است که به منزلۀ غلاف براى شاخ داخل که سفید است)، شکسته باشد اشکال ندارد. و همینطور شکاف داشتن گوش و سوراخ بودنش اشکال ندارد.
باید عرفاً لاغر نباشد و اگر در گرده او پیه باشد کافى است.
باید خَصّى نباشد یعنى دو بیضه او را بیرون نیاورده باشند و بهتر است بیضۀ او را نکوبیده و نتابیده باشند.
در اصل خلقت بدون بیضه نباشد ولى اگر در اصل خلقت بدون دم یا بىشاخ یا بىگوش باشد مانع ندارد.
دو نوع قربانی وجود دارد
قربانی واجب و قربانی مستحب؛
علاوه بر موارد واجب، قربانی کردن در روز عید قربان مشرف در سرزمین وحی است،
قربانی کردن در روز هفتم ولادت فرزند، یکی دیگر از موارد مستحب است.
لذا سفارش شده که حیوان چاق را برای قربانی انتخاب و گوشت آن سه قسمت شود، یک بخش برای خودشان، بخش دوم را به فقرا بدهند، و بخش سوم را هدیه نمایند.(2)
قربانی کردن برای حاجی ها در حج و همچنین برای کسی که نذر قربانی کرده باشد واجب است.
برای دیگران مستحب می باشد
در خصوص عقیقه (ذبح گوسفند در روز هفتم ولادت نوزاد ) نیز تاکید زیادی صورت گرفته است. به گونه ای که اگر در همان روز انجام نشود هر زمانی که قدرت مالی پیدا کرد باید عقیقه انجام شود. حتی اگر پدر از این کار عاجز باشد لازم است خود شخص در صورت قدرت مالی برای خودش عقیقه نماید.
آیا نذر کردن به نام غیر از الله، مثل نذر به نام امامان، صحیح است؟
در اکثر کتب فقهى شیعیان، فصلى به نام «باب نذر» وجود دارد و تمام رساله هاى مراجع تقلید و فتاواى آن ها بر این اصل استوار است که نذر، نوعى عبادت است و مانند بقیه عبادات باید براى خدا باشد. دو شرط «نیت قربه الى الله» و «صیغه نذر» را نیز لازمه آن دانسته اند. اگر یکى از آن دو شرط نباشد، نذر محقق نمى شود و این دو شرط مکمل یکدیگرند. نیت نذر مانند بقیه عبادات باید براى خاطر خدا و رضایت او باشد. این نکات در تمام رساله هاى عملیه فقهاى شیعه به وضوح آمده است. بنابراین در اداى نذر، نیت براى غیر خدا حتى نیت پیغمبر و امامان و آل محمد متصور نبوده و باطل کننده نذر است.
از آنجایى که تمام شیعیان بر این اعتقادند که اگر کسى «آل محمد» را خداى خود یا آن ها را شریک در ذات و صفات و افعال خدا بداند، قطعاً مشرک است پس نیت آن ها نمى تواند براى غیر خدا باشد.
اما شرط دوم که صیغه نذر باشد متمم شرط دوم و تثبیت کننده شرط اول است. بدین معنا که نذر کننده باید در موقع نذر صیغه بخواند و چنانچه نام خدا در آن صیغه نباشد صیغه نذر جارى نمى شود. مثلاً کسى که روزه نذر مى کند باید بگوید: «براى خدا روزه مى گیرم».
بنابراین شیعیان معتقدند که هم نیت نذر و هم صیغه نذر هر دو تأکید بر انجام نذر براى خدا دارند و باید براى رضاى خدا باشد، ولى نذر کننده در مصرف نذر خود مختار است. مثلاً نذر مى کند که گوسفندى را براى خدا در حرم فلان امام یا امامزاده قربانی کند، حال مى تواند آن را به فقرا بدهد یا اطعام کند و یا به هیئت و عزاداران آن امام و امام زاده بدهد. یا مثلاً نذر مى کند تا پول یا لباسى را به اهالى یا فقرا یا عالم یا سیدى از اولاد رسول الله بدهد. چون هم نیت و هم صیغه نذر هر دو تأکید بر انجام نذر براى خدا دارند، لذا هیچ اشکالى بر آن وارد نیست. حال اگر بعضى افراد از این اصل عدول نمایند، نمى توان عمل آن ها را به کل شیعیان تعمیم داد و اصول مسلم شیعه را خدشه دار نمود.
پس:
اگر کسی بخواهد نذر کند، اگر صیغه نذر نخواند، این نذر محقق نمیشود. هزار بار هم بگوید که من برای امام حسین (علیه السلام) نذر میکنم بر اینکه یک گوسفند بکشم، این نذر، نه شرعی است و نه عمل به این نذر، واجب است.
باید بگوید:
من برای رضای خدای عالم نذر میکنم گوسفندی را قربانی کنم در حرم امام حسین (علیه السلام) یا برای امام حسین (علیه السلام) یا حضرت عباس (علیه السلام).
همانطوری که در عقد بین یک زن و مرد، تا وقتی که صیغه خوانده نشود، اینها به همدیگر محرم نمیشوند، در نذر هم اگر کسی صیغه عربی نذر یا ترجمه آن را نگوید، این نذر محقق نیست و عمل به همچنین نذری، واجب نیست.