حکمت زیارت ائمه اطهارعلیهم السلام

محبوب‏ترین بندگان نزد خداوندهمان منتخبینی هستند که قلّه ‏هاى بلند تقوا و نیکی را بوجود آورده ‏اند، چهارده معصومی که به انسانها و فرشتگان پرستیدن پروردگار تعالى را آموختند، معصومانى که پروردگار آنها را از هر گناه و اشتباه و... دور نگه داشت، عشق ورزیدن به این معصومین(علیهم السلام) پاک دستور پروردگار است همچنین کسى که آنان را دوست داشته باشد، پروردگار را دوست داشته و دشمنان معصومین همچون دشمنان پروردگارهستند.
خداوند به حضرت آدم می ‏فرماید: اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله) بهترین مخلوقات من می باشند که به سبب وجود آنان به بندگان ثواب و عقاب داده مى‏ شود و باید در درگاه من به آنان توسّل جُست و هرگاه به تو ابتلائات دست دهد این وجودها را نزدم شفیع قرار ده به وسیله آنان طلب حاجت‏نما و من سوگند یاد کرده ‏ام هر کس ایشان را در درگاه من شفیع خود قرار دهد و به وسیله آنان نیاز خود را مطرح کند درخواستش را اجابت کرده و شفاعت آنان را بپذیرم.
دستیابی به مقامات روحانی بدون دوستى اولیاء الهی ممکن نیست و پذیرش اعمال هر شخص در گرو محبت و دوستی و ولایت اهل بیت(علیهم السلام)خواهد بود .
زیارت یکی از بهترین راه های ارتباط با معصومین(علیهم السلام) است که باعث جلب معنویت است.زیارت حضور روحانی در دیار معشوق، ثابت کردن ارادت به مزور و دل سپردن صمیمانه به معصومین(علیهم السلام) است.
زائر در زیارت در مقابل مزور تواضع مى‏ نماید، وفای به عهد صادقانه شخص نسبت به معصومین(علیهم السلام) در زیارت مشخص می شود، شخص خودش را از یاد می برد تا ارزش‏ها فراموش نشود و یا کم اهمیت نشود. از روش های احترام به بزرگان، زیارت کردن ایشان است که در واقعیت باعث پایداری مسیر معنوى آنان می شود.
حرم های زیارتى، محل های امنى براى افرادی هستند که نیت این را دارند که به درگاه خداوند توبه کنند، و عهد خود را را با پروردگارخود تجدید کنند، قلب زائر مانند یک لامپ با یک منبع انرژى به گونه ای ارتباط می گیرد که نوعى انس روحانی در خویش احساس کرده و به این نحو از مسیر تاریک گناه فاصله می‏گیرد و دل خود را براى نوری که از حق نشات میگیرد مهیّا میکند، در اعمال و رفتارش دقت کرده، تفکراتی در روند زندگى خود داشته و موازین شرعی را بیشتر از قبل در نظر مى‏ گیرد. نقش تربیتى زیارت زائرین در کنار قبور پاک متونی را میخوانند که دارای مطالبی عمیق و سازنده است و از اعتقادات دینى، کمالات ائمه اطهار(علیهم السلام)، اولیاء اطهر، افراد صالح و فرزندان اهل بیت (علیهم السلام) حکایت میکند. در این زیارت نامه‏ ها به گونه ای مطالب عالی و متن های پایدار و شعله های معنوى دیده مى‏ شود که با این که زائر چندین مرتبه این متون ارزشمند و با اعتبار را مى‏ خواند خسته نمى‏شود چه بسا منشا اشتیاق، طهارت و شناخت در اعماق روح و ذهنش به غلیان هر زمان که در این متون نورانى تمرکز مى‏ نماید به مفاهیم و نکته های لطیف ‏ترى دست مى‏ یابد چنانچه گویى در دریایی از حکمت و خوبی هاست و مرواریدها و جواهرات گرانبها بدست می آورد.
تمثال تربیتی و ارشادی این نوع از متون مقدّس براى فرد زائر خیلی قابل توجه می باشد. زیرا که در زیارات با اعتبار مبحث های ایمانی، امامت و ولایت و پیوند آن با توحید به نوعی مستحکم و موقر مطرح مى ‏شود که از اولین بهره های آن میتوان به این که زندگى انسان را هدفمند کند اشاره کرد .این که زائر در چنین محل های نورانی به درگاه خداوند التماس مى‏ کند تا به اجازه پروردگار آن معصومین (علیهم السلام) برایش شفاعت کنند و یا از پروردگار طلب میکنند که شفاعت این معصومین (علیهم السلام) را شامل حال او کنند، زائر به رحمت خداوند امیدوار مى‏ شود و این از ویژگى های مسلمانان و مؤمنان زائر را از غم‏هاىش، دلواپسی هایش و بیقراری های روانى آسوده میکند. زیارت نوعی تمسک به درگاه ائمه اطهار (علیهم السلام) است و درخواست شفاعت این معصومین (علیهم السلام) نزد خداوند طریقی از دعا و صحبت کردن با پروردگار است ولی به گونه غیر مستقیم و به همین دلیل می تواند درهاى رحمت الهى را به برای زائر باز کند. در زمان زیارت اشخاص حس مى‏ کنند در محلی لاهوتی اوج گرفته‏ اند و برکات پروردگار از هر جهتی به سمت آنها جارى است. نسبت مسافرت براى زیارت و همچنین برنامه‏ هاى مختلف زیارتى به میزانی از توانگری ذهنی و فرهنگى و فیوضات بسیار روحانی و مادى برخوردار است که در طی زمانها نه تنها قدیمی و فرسوده نشده چه بسا با برداشته شدن پوشش های نادانی، حماقت و اباطیل مفاهیم آن‏ها روز به روز مشخص تر است و ایمان به این موضوع مختص شیعه نبوده و در قدیم انجام این کارهای مستحب اختلافی بین شیعیان و اهل سنت نبوده است چون تمام مسلمانان به زیارت آرامگاه معصومین (علیهم السلام) و افرادى از خاندان آنها میرفتند ولی از زمان پیدا شدن فرقه گمراه کننده وهابیت علیه این سنت خوب و مصداق بارز شعائر الهى تبلیغات منفى گسترده‏اى راه اندازى شد و بعضی اشخاص کم بهره از خرد و منطق فریب شایعات این فرقه منحط را خورده و تصور کرده ‏اند زیارت از مسایل مخصوص شیعه است و بدون آگاهی و گاهى هم مغرضانه آن را مورد هجوم تبلیغات مسموم خود قرار داده‏اند و مسلمانان را از مزیت های بسیار یک برنامه پرورشی و رشد دهنده محروم کرده‏اند .
شیخ شهاب الدین سهروردى میگوید وقتى اهل سلوک معنوى با نیت خالص و نوعى مقاومت و صبوری درب خانه های نورانى را مى ‏کوبند فرشته ها با هدیه های آسمانى از آنان پذیرایى مى‏ کنند و آشکار است اهالی که در مراتب معرفتى پیشرفت کرده ‏اند با انوار و مکاشفه هاى خود نفس‏هاى ناقص را به عنایت مى ‏رسانند.
فخرالدین رازى مى‏ گوید: وقتى انسان در کنار قبرى حاضر می شود، روح زائر با آن تربت ارتباط برقرار مى‏ کند و چون روح شخص در گذشته با آن خاک متصل بوده در این هنگام این دو روح، همدیگر را ملاقات کرده و مانند دو اینه در برابر یکدیگر قرار مى ‏گیرند و تابش هر یک به دیگرى اثر گذاشته و معارف و مکارم هر کدام به آن فرد مى‏ رسد
اندیشمندان، عالمان و اهالی حکمت بر این باورند هیچ چیزى براى افراد غافل مفیدتر از زیارت اهل قبور نیست، دل هایى که به زنگار دنیا آلوده شده ‏اند و از نیکی های معنوى دور شده اند با حضور در این محل ها نصیحت مى ‏شوند، درس مى‏ گیرند و با مشاهده اعمال و رفتار کسانی که دیگر حیاتی ندارند از بسیارى خصوصیات اخلاقی زشت مانند حسد، حرص، طمع، درمان مى شوند، هر انسانی با زیارت اهل قبور از نادانی دور میشود، فریب دنیا را نمى‏ خورد و پی می برد که از امکانات این دنیای فانى باید توشه ای براى دنیای باقی جمع کند، تصور مرگ در این زمانها در دل انسان زنده مى ‏شود و فکر کردن به مرگ، آرزوهاى غیر الهى را کوتاه مى‏ کند، بی رحمی دلها در اثر این برنامه رفع می شود.
حضرت على(علیه السلام) پس از تلاوت آیه: «الهاکم التکاثر حتى زرتم المقابر»فرمودند: شگفتا! چه مقصد بسیار دورى و چه زیارت کنندگان بى خبرى و چه کار دشوار و مرگبار.
زمانی که انسان قبرى را میبیند یاد احوال در گذشته مى کند و متوجه مى‏شود او هم زمانی را در این دنیا زندگی کرده و حال جسمش اسیر خاک شده و روحش در دنیای برزخ می باشد این فکرها همراه با با یک بیدارى بوده و از دنیا زدگی جلوگیری میکند و باعث عافیت‏طلبى او مى ‏شود، همینطور زمانی که انسان متوجه می شود مردم نسبت به آرامگاه یک شخص بلندمرتبه، پاک و با تقوا میل زیادی نشان مى‏دهند و به جایگاه او احترام میگزارند و به او متوسل میشوند و نذر برایش اقرار می دهند و براى از دنیا رفتگان دنیاطلب هیچ میلی و تمایلی نشان نمى ‏دهند، متوجه می شود که نیک زندگی کردن و حیاتی درست داشتن حتى در زندگى دنیایى مؤثر است چه بسا به دنیای باقی و به این علت در متدین بودن تلاش می کند و از تجملات دنیایى دوری می کند و این کار در شخصیت سازی و رهاشدن او از زیان های آشکار بسیار مفید است.