معرفی امامزاده صالح علیه السلام(تهران)

امامزاده صالح:
اصل بنای امامزاده به قرون هفتم و هشتم هجری قمری تعلق دارد و سبک معماری آن به معماری دوره‌ی ایلخانی شبیه است. این مقبره در دوران قاجار بازسازی شد و قسمت هایی نیز به آن اضافه شد. کتیبه‌ای خشتی در کاشی‌کاری‌های مرقد هست که روی آن زمان بازسازی که سال ۱۲۱۰ نوشته شده و نام فتحعلی شاه قاجار در آن درج شده. ساعت روی برج داخل امامزاده وقف معیرالممالک است که ، برادر فتحعلی شاه حسین‌قلی‌خان قاجار آن را تهیه کرد.
صحن و محوطه‌:
بارگاه و صحن بزرگ امام‌زاده صالح(علیه السلام) به مساحت سه هزار متر‌مربع جزء بزرگترین و زیباترین امامزاده‌های ایران است. امامزاده صالح دارای سه درِ اصلی است. درهای شمالی و شرقی که به بازارتجریش باز می‌شود، وهمچنین درِ غربی که به پایانه‌ی اتوبوس‌های محله تجریش بازمی‌شود. صحن دلباز امامزاده صالح دارای صحن دلبازی است که باعث شده است تا برای هر رهگذری جذاب باشد و حتی برای چند لحظه هم شده در کنج این امامزاده آرامش بگیرد.
معماری:
بنای اصلی بقعه به صورت چهار‌گوشی بزرگ و زیبا بوده که فضای داخلی آن حدودا پنج-شش متر مربع مساحت دارد. آینه‌کاری‌های داخل زیارتگاه توسط هنرمندان ایرانی انجام شده که باعث زیبایی هرچه بیشتر این بنا شده. چهار رواق که دو رواق زنانه و دو رواق مردانه است، با حفاظی از هم جدا و درهایی که منبت شده هستند رواق ها را از هم جدا میکند.
گنبد امامزاده:
گنبد قدیمی امامزاده تزئینات و مقرنس‌کاری و نقاشی‌های زیبایی دارد که احداث و اصلاحات داخل حرم، تعمیرات و پاره‌ای الحاقات را به نوه‌ی فتحعلی شاه نسبت داده اند. همینطور گنبد شلجمی شکل اما‌مزاده با کاشی‌های زیبا پوشیده شده است. گنبد امامزاده در سال ۱۳۳۸ در آخرین سال عمر حسن فداکار با هزینه‌ی شخصی تعمیر و کاشی‌کاری مجدد شد.
چنار کهنسال:
کمتر از ۲۰ سال قبل، در محوطه‌ این زیارتگاه، چناری کهنسال وجود داشت که حدود ۸۰۰سال عمر داشت . این درخت چنار که در میراث فرهنگی ثبت شده بود، از مشهور ترین چنار‌های قدیمی کشورمان بود که در آثار جهانگردان خارجی نیز به از آن یاد مس شد. ژان دیولافوا، جهانگرد معروف فرانسوی، درمورد این چنار این جنین نوشته بود: محیط آن تقریباً به ۱۵‌ متر می‌رسد. هریک از شاخه‌های آن مانند تنه درخت کهن‌سالی بر فراز بنای مسجد و اطراف آن سر به آسمان کشیده است. متأسفانه با نشست قناتِ زیر زیارتگاه، چنار آسیب دید و در سال ۷۹ با مجوز میراث فرهنگی قطع شد.
اشیاء و کتیبه‌های گرانبها:
در داخل حریم بزرگ امام‌زاده صالح صندوقی چوبی قرار دارد که از نظر تاریخی ارزشمند است و گویا این صندوق از اواخر دوران صفوی یا افشار به یادگار مانده. همچنین ضریح ممتاز نقره‌ای زیارتگاه از موقوفات مرحوم آقا میرزا سعیدخان وزیر امور خارجه اواخر دوران قاجار است. براساس شواهد در امامزاده صالح کتیبه ای به سال ۷۰۰ قمری وجود داشته که در تعمیرات و تغییر داخل بنا از بین رفته. تاریخ این کتیبه به دوران پادشاهی غازان خان اولین ایلخان مسلمان مغول و مروج اسلام در میان مغولان برمیگردد. در بالای سر‌در صحن نیز کتیبه ای وجود دارد که حضرت صالح (علیه السلام)را از فرزندان بلا‌فصل امام موسی کاظم (علیه السلام) و برادر امام رضا (علیه السلام) معرفی کرده است. گویا صحن و حیاط این بقعه گورستانی عمومی بود ولی در بیست سال اخیر اثر گور‌ها را از بین برده‌اند و فقط تعداد محدودی از سنگ قبرها را باقی گذاشته‌اند.