معرفی امامزاده زیدعلیه السلام (تهران)

امامزاده زید)علیه السلام) در جنوب تهران و در بازار تهران قرار دارد و براساس جعبه قدیمی داخل امامزاده این زیارتگاه مربوط به دوران صفویه است و نسبش به امام سجاد (علیه السلام) می رسد. هرچند که نویسنده کتاب جنه النعیم ایشان را از امامزادگان حسنی می داند و با اطمینان بیان می کند که زید بن علی بن حسین(علیه السلام) در کوفه شهید شده و قطعا همان جا به خاک سپرده شده است. در واقع از این که امامزاده چرا به ایران سفر کرده و همچنین نحوه وفات ایشان و اینکه نسبش به کدامین امام معصوم علیه السلام می رسد، اطلاعات زیادی وجود ندارد. در دوران صفویه بر روی مرقد این امامزاده بقعه ای ساخته شده که در زمان حکومت فتحعلی شاه بقعه قدیمی تخریب و بقعه ای جدید بر روی مرقد قرار داده شد. در دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار صحن، ایوان و حجره های بقعه ساخته شده اند. این امامزاده از نظر قدمت و وسعت بین امامزاده های تهران رتبه سوم را دارد. لازم به ذکر است که در جوار قبر مطهر این امامزاده شیر مردی ایرانی به خاک سپرده شده است، دلیر مردی از نوادگان زند.لطفعلی خان زند بعد از دلاوری های زیاد به توطئه دوستان و توسط آغا محمد خان قاجار کشته شد و به این صورت سلسله قاجار شروع شد. هرچند که لطفعلی خان زند در 23 سالگی کشته شد اما رشادت هایش به ایران باعث شده نام ایشان برای همیشه زنده بماند.

معماری امامزاده:
اوایل بنای اصلی فقط بقعه و گنبدی بود که بر روی آن ساخته شده بود. صندوقچه ای که درون ضریح است تاریخ 902 هجری قمری را نشان می دهد همچنین روی آن نام و نسب امامزاده نوشته شده است. این تاریخ به 5 سال قبل از پادشاهی، شاه اسماعیل صفوی و قبل از به رسمیت شناخته شدن مذهب شیعه در ایران است. روی کتیبه داخل گنبد تاریخ 1245 هجری قمری نوشته شده و همچنین در کتیبه ای که روی دیوار ایوان بزرگ بقعه قرار دارد تاریخ 1297 هجری قمری درج شده. دقیقا دورانی که فتحعلی شاه قاجار حاکم ایران بوده. روی کتیبه ای که مخصوص درب اصلی ورودی است تاریخ 1301 درج شده و در قسمت بیرونی گنبد سال 1322 هجری خورشیدی نوشته شده است. این تاریخ ها بیانگر آن است که صحن ها و رواق ها در زمان پادشاهی ناصرالدین شاه به امامزاده اضافه شده است. نقاشی هایی که در دوران فتحعلی شاه قاجار در گنبدخانه نقاشی شده بود بوسیله آینه کاری ها پنهان شده بودکه در تعمیرات سال 1325 هجری شمسی وجود نقاشی ها آشکار شد. در یکی از اتاقهای آینه کاری شده در جوار حرم، قبر فتحعلی خان فرزند خردسال کامران میرزا نوه فتحعلی شاه قاجار که در تاریخ 1310 فوت نموده است و همچنین قبر «جهان سلطان» دختر فتحعلی شاه که در سال 1312 خورشیدی فوت شدند قراردارد. بنای امامزاده حدود 14000 مترمربع بود که متاسفانه براساس نوشته های کتاب تهران قدیم( جلد دوم- صفحه 244 -) ، محلی برای جمع شدن اوباشان و آشنایی دختران و پسران شده بود و معمولا افراد اجازه نمی دادند خانواده شان در این امامزاده رفت و آمد کنند و معمولا تفرجگاهی برای ارازل بوده تا اینکه مکانی برای زیارت و گاها زنان مومن به جهت زیارت به آن امامزاده مشرف میشدند. به همین علت در سال 1318 صحن و حجره هایی که برای زیارتگاه ساخته شده بود در جهت آموزش کودکان استفاده شد و درواقع از آن مکان به عنوان مدرسه ابتدایی استفاده میشد. مدتی بعد نیز بخش دیگری از امامزاده به بازار فرش فروشها افزوده شد و همچنین آتش نشانی از این مکان جهت پارک خودروهایش استفاده میکرد .از آرامگاه لطفعلی خان زند نیز جهت انبار فرش های امامزاده استفاده میشد و فقط سنگی از جنس مرر به رنگ سپید و تابلویی کوچک نشانه قبر ایشان بوده.